темір

Темір балға. Басы да, сабы да темірден жасалған балға. Т е м і р б а л ғ а н ы ң басы көбінесе заводта темірден құйылады. Кейде ұсталар қолдан да жасайды (Шаңырақ, 104). Темір келі. Темірден жасалған келі. Ағаш келіні қайың, қарағаш сияқты қатты ағаштардан ойып жасайды. Мұның темірден жасалған түрін т е м і р к е л і деп атайды (ҚСЭ, 5, 350). Темір қазық. Темірден жасалған қазық. Т е м і р қ а з ы қ көбінесе ат арқандағанда не шатыр тіккенде пайдаланылады (Шаңырақ, 104). Темір қанаттанды. Қанаты қатайып, ұшуға жарады. Т е м і р қ а н а т т а н ы п, енді-енді қанат-құйрығы жетіліп, талпынып отырған құстың иесі осы (К.Сегізбаев, Беласқан, 203). Темір ошақ. Темірден жасалған үш бұты бар ошақ. – Ендеше, бұл кәдімгі қазан, қазанның оттан түсірілуі, т е м і р о ш а қ пен ожау (К.Ахметбеков, Егіз қала, 339). Темір өзекті. Өлмейтін, жаны сірі. Шағын ауыл болса да т е м і р ө з е к т і ешкім жоқ, кейде осылай тосыннан қайғылы хабар тарататын (М.Құмарбекұлы, Жер иесі, 6). Темір торлы. Темірден жасалған торы бар. Т е м і р т о р л ы алақандай терезеден кептерлер қанат қағып өтті (Н.Дәутайұлы, Аты жоқ., 135). Темір төсек. Қаңқасы темірден жасалған төсек. Апам т е м і р т ө с е г і н маған беріп, өзі жақын ғана еденге жатты (Ғ.Мүсірепов, Қаз. солдаты, 77). Темір шымылдық. с а я с. Қырғиқабақ соғыс кезінде Батыс елдері мен Шығыс елдерінің бір-бірімен экономикалық, саяси, мәдени қарым-қатынас жасаспауы. Кеңес Одағында каратэнің өзімен тығылып, жасырын түрде жаттығады. Басқасы тұмшаланған т е м і р ш ы м ы л д ы қ т ы ң арғы жағынан бізге жете қоймайды (Қ.Олжай, Қанат байла., 149).